Prawo autorskie wzbudza wiele kontrowersji. Eksperci zwracają uwagę, iż ta gałąź prawa posiada pewne aspekty, które nie zostały do końca sprecyzowane. Poziom wiedzy owej części prawa również pozostawia wiele do życzenia. Problem ten dotyczy nie tylko osób mających na co dzień kontakt z przepisami prawa autorskiego, ale także tzw. statystycznych zjadaczy chleba. W dzisiejszym artykule objaśnimy najważniejsze aspekty związane z prawem autorskim. Zapraszamy do lektury!
Kilka pojęć z kategorii prawa…
Prawo autorskie – jest to dyscyplina prawa cywilnego, zespół prawnych norm wchodzących w skład prawa własności intelektualnej. Jedna z definicji mówi o tym, iż prawo autorskie stanowi także ogół praw przysługujących autorowi utworu – zbiór owych praw decyduje o eksploatacji utworu oraz czerpaniu z niego potencjalnych korzyści finansowych. Wyróżniamy dwa główne systemy prawa autorskiego – common law oparty na systemie prawa anglosaskiego oraz dront d’auteur – system prawa kontynentalnego, tłumaczy radca prawny Marzena Zaremba.
Prawo własności intelektualnej – innymi słowy tzw. prawo na dobrach niematerialnych. Jest to termin uniwersalny, który obejmuje elementy różnych, często odrębnych od siebie działów prawa. Termin ten reguluje zasady korzystania z własności intelektualnej stanowiącej zbiorcze określenie monopoli prawnych. Choć prawo własności intelektualnej niesie ze sobą różne spectrum – w zależności od szerokości geograficznej, to w przypadku rodzimego prawa ma związek z prawem autorskim oraz aspektami prawa cywilnego. W praktyce najczęściej dotyczy znaków towarowych, patentów oraz nierzadko tajemnic handlowych.
Plagiat – kontrowersyjne pojęcie stosowane bardzo często w ramach prawa autorskiego. Z łacińska oznacza kradzież. Jest to pojęcie oznaczające skopiowanie cudzego utworu, bądź jego części wespół z przypisaniem sobie do niego własnego autorstwa. Tworem tym najczęściej jest obraz, grafika, fotografia, wiersz, piosenka, praca magisterska, praca doktorska, publikacja naukowa oraz gra komputerowa. W rodzimym systemie prawnym wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje plagiatu – plagiat jawny oraz ukryty.
Prawo cytatu – jest to potoczne określenie wyjątku w ramach prawa autorskiego zezwalającego na wykorzystanie krótkich fragmentów cudzej twórczości w utworach własnych bez konieczności uzyskania zgody pierwotnego twórcy. W opinii ekspertów główną funkcją prawa cytatu jest zachowanie ciągłości kulturowej w sztuce.
Własność intelektualna – to zbiorcze określenie monopoli prawnych obejmujące tylko niektóre dobra niematerialne, a także poszczególne własności przemysłowe ze znakami towarowymi oraz patentami na czele. Termin ten wzbudza wiele kontrowersji pośród ekspertów. Jeden z nich – Richard Stallman otwarcie skrytykował owe pojęcie uznając je za bezzasadnie uogólnienie.