Biegły jest niezwykle ważnym świadkiem w postępowaniu karnym, gdyż najczęściej tylko on może ustalić faktyczne kwestie związane z danym wydarzeniem, a które wymagają posiadania wiadomości specjalnych. Formalnie tylko biegły ma zatem możliwość do wykonywania badań psychiatrycznych czy oględzin mechanoskopijnych.
Kim jest biegły?
Biegłym może być każdy – także instytucja – kto wykazuje wiedzę z danej dziedziny na wysokim poziomie, czyli posiada tzw. wiadomości specjalne. Są to wiadomości, które wykraczają znacznie ponad wiedzę normalnego człowieka i nie są to wiadomości z zakresu prawa polskiego. Biegły może być wpisany na listę sądową lub być powoływany w trybie nagłym, tzw. biegły ad hoc. Osoba biegła w wykonywaniu danej czynności jest powoływana przez sąd i wykonuje opinię, a doraźnie może być także poproszona o złożenie wyjaśnień.
Opinia biegłego
Opinia, jaką wystawia biegły musi być opinią zwięzłą, niesprzeczną wewnętrznie i jasną. Nie może także zawierać oceny odnośnie zachowania osoby oskarżonego oraz analizy prawnej, chyba że opinia ma charakter poznawczy w zakresie prawa międzynarodowego. Opinia biegłego jest podstawą dowodową, ale nie jest wymogiem. Oznacza to, że organ procesowy może uznać ją za wartościową, ale nie musi się jej kurczowo trzymać. Może powołać za to innego biegłego do wykonania innej opinii.
Wyłączenie biegłego
Bezstronność i profesjonalizm sprawiają, że biegłym nie może zostać nie tylko duchowny czy adwokat, gdyż wiedzę swoją czerpać mogli ze stosunku służbowego, ale także osoby bliskie oskarżonemu, jego rodzina oraz świadkowie danego zdarzenia. Zostają oni wówczas normalnymi świadkami i przesłuchiwani są podczas rozprawy.
Osoba biegłego jest często niezbędna w polskim prawie procesowym. Nie da się bowiem ukryć, że opinia specjalisty powinna być tą, na której opiera się sądzenie, a jednocześnie może być przesądzająca w kwestii badań psychiatrycznych o stwierdzeniu poczytalności w momencie popełnienia czynu zabronionego.
Współpraca: PBKB – adwokaci z Krakowa